Ministerraad keurt toewijzing van budgetten uit ‘Drugsfonds’ goed

De federale regering investeert fors in de strijd tegen georganiseerde drugshandel, druggerelateerd geweld en de verslavingsproblematiek.

Ter ondersteuning van verscheidene projecten die moeten bijdragen aan deze strijd, werd in oktober vorig jaar door de regering 10 miljoen euro vrijgemaakt voor 2024 en een jaarlijkse 5 miljoen euro vanaf 2025.

Dit is het zogenoemde ‘Drugsfonds’.

Minister van Justitie Van Tigchelt heeft vandaag de lijst met te ondersteunen projecten voorgelegd aan de regering. Deze werden geselecteerd in samenspraak met Nationaal Drugscommissaris Ine Van Wymersch, minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden, minister van Financiën Vincent Van Peteghem en minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke.

De ministerraad heeft de projecten vandaag goedgekeurd. Er is zowel aandacht voor beveiligen van kritieke infrastructuur, opsporen van drugscriminelen en begeleiden van gebruikers.

Beveiligen

De voornaamste logistieke hubs van ons land zijn de havens van Antwerpen, Gent, Zeebrugge, Oostende, Limburg en Brussel en de luchthavens van Zaventem, Charleroi, Oostende, Luik en Deurne. Daarom is budget vrijgemaakt om de parketten te versterken met extra criminologen en juristen die moeten zorgen voor een integraal veiligheidsbeleid voor deze logistieke hubs. Hierdoor moeten de havens en luchthavens weerbaarder worden voor criminele infiltratie.

In de haven van Antwerpen werden reeds heel wat inspanningen voor beveiliging geleverd. Om een waterbedeffect te vermijden, krijgen de havenkapiteins van Gent, Luik en Limburg budget toegewezen om de havens beter te beveiligen, net zoals de lokale politie Brussel Hoofdstad-Elsene en de gouverneur van Henegouwen voor respectievelijk de haven van Brussel en de luchthaven van Charleroi.

Op de luchthaven van Zaventem worden medewerkers grondig gescreend opdat zij geen banden zouden hebben met de georganiseerde misdaad of zich zouden laten corrumperen. Het is de bedoeling om deze screening te automatiseren. Er werd budget vrijgemaakt om deze geautomatiseerde screeningstool te ontwikkelen.

Als de douane drugs in beslag neemt, moet deze drugs op een veilige manier worden getransporteerd. Daarom werd budget vrijgemaakt voor de aankoop van een gepantserd transportvoertuig en gepantserde begeleidingsvoertuigen, goed voor 795.000 euro.

Opsporen

Er wordt budget voorzien voor een ‘vliegende’ verbindingsmagistraat. Dit is een magistraat die voor enkele weken of maanden wordt gestationeerd in een bepaald land om een goede samenwerking in specifieke dossiers te bewerkstelligen of om bepaalde high value targets uitgeleverd te krijgen. Deze verbindingsmagistraat kan dus ad hoc worden ingeschakeld en kan zorgen voor betere bilaterale samenwerking.

Binnen het Labo Drugs van het NICC wordt een forensisch drugsexpertisecentrum opgericht. Daar zal het NICC aangetroffen drugs onderzoeken en profileren, uniforme en veilige staalafnameprocedures ontwikkelen voor politie en douane en genomen stalen en profielen bijhouden in een drugsdatabank. Zo kunnen beter verbanden worden gelegd tussen verschillende partijen drugs alsook patronen worden gevonden in de productie, handel, distributie en plaats van gebruik.

Voor de federale politie wordt specifieke detectieapparatuur aangekocht om snel ter plaatse illegale drugs te kunnen analyseren. Dit is belangrijk bij het ontmantelen van drugslabo’s, het aantreffen van dumpings en het onderscheppen van ladingen drugs. Met het budget wordt ook beschermingsmateriaal aangekocht.

Het zogenaamde follow-the-money principe is een essentieel onderdeel van de strijd tegen georganiseerde drugshandel. Het is gericht op het stoppen van de illegale financiële transacties die eruit voortvloeien. De Bijzondere Belastingsinspectie (BBI) krijgt budget toegewezen om geavanceerde data-analysetechnieken aan te kopen zodat financiële stromen en transacties netwerkmatig in beeld kunnen worden gebracht. Door gegevens uit diverse bronnen, zoals banken, financiële instellingen en overheidsinstanties, te combineren, ontstaat een holistisch beeld van criminele activiteiten. 

Voor de Federale Gerechtelijke Politie wordt er geïnvesteerd in licenties, softwarepakketten en hardware voor het in kaart brengen van verdachte transacties, illegale geldstromen en potentiële witwas, zowel op netwerkniveau als op ondernemingsniveau. Daarnaast wordt ook specifiek budget besteed aan tools om verdachte transacties in cryptomunten te monitoren. Ook software om geëncrypteerde informatie efficiënt te decrypteren en videobeelden te scannen op mensen en objecten wordt aangekocht.

Begeleiden

Sciensano krijgt budget toegewezen om een website te ontwikkelen, de National Drug Monitor. Op deze website wordt alle relevante en actuele data op vlak van druggebruik in ons land verzameld en gedeeld met onder andere de beleidsmakers, ziekenhuizen, ambulancediensten en forensische artsen. Op de website worden nieuwe fenomenen en ontwikkelingen toegelicht. Er komt ook een realtime overzicht van de vastgestelde dodelijke en niet-dodelijke overdosissen, naar het voorbeeld van de VS. Ook zal Sciensano een drugsincidentennetwerk uitbouwen dat snel gegevens uitwisselt tussen spoeddiensten van ziekenhuizen, ambulancediensten, politieartsen, douaniers en EHBO-hulpverleners. Dit kan een grote meerwaarde betekenen als er nieuwe soorten designerdrugs opduiken.

De Mobiele Crisisteams Geestelijke Gezondheidszorg worden versterkt. Deze teams staan de politie bij indien die wordt geconfronteerd met personen met psychische problemen, bijvoorbeeld mensen die in een psychose verkeren door druggebruik. De Mobiele Crisisteams staan de politieagenten telefonisch bij of komen desgevallend zelf ter plaatse. Dankzij de expertise van de Mobiele Crisisteams kunnen situaties beter worden ingeschat en kan men betere beslissingen nemen omtrent de doorverwijzingen naar de hulpverleningssector. Het project loopt reeds in de politiezones Brussel Hoofdstad-Elsene, Brussel-Noord en Brussel-Zuid. Het wordt nu uitgebreid naar Gent en Luik.

Op festivals vallen elk jaar overdosissen te betreuren, soms met dramatische gevolgen. Er wordt daarom budget voorzien voor een project om beter zicht te krijgen op druggebruik en dealerpraktijken op festivals. Het zal plaatsvinden op Pukkelpop. Zowel de festivalorganisatie, de lokale politie, het parket, de civiele bescherming, het Rode Kruis, de nabijgelegen ziekenhuizen, het labo drugs van het NICC, de Unit Illegale Drugs en het Labo voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten van Sciensano nemen deel. Het moet leiden tot een betere samenwerking tussen alle actoren op vlak van preventie, sensibilisering op het terrein, uniforme staalname en opsporing op festivals.

In de strijd tegen verslavingen kan terreinwinst worden geboekt door nauwere samenwerking met de huisartsen. Daarom is budget vrijgemaakt voor een pilootproject ‘ambulante detox’ via de huisarts. Er wordt onder meer een opvolgingsmodel en software ontwikkeld voor huisartsen om mensen met een verslavingsproblematiek op te volgen. Artsen worden ook bijgeschoold en gesensibiliseerd rond verslavingsproblematieken. Daarnaast dient het budget ook om meer ervaringsdeskundigen te kunnen inzetten bij het ontwenningsproces.

In de gevangenis wordt proportioneel meer drugs gebruikt dan in de vrije samenleving. Het aantal gevangenissen met een project tegen drugsverslavingen is deze legislatuur uitgebreid van 3 naar 10. Deze teams worden versterkt met meer mensen, onder wie verpleegkundigen.

Minister van Justitie Paul Van Tigchelt: “In samenspraak met de nationaal drugscommissaris investeren we in talloze projecten die het verschil kunnen maken in de strijd tegen georganiseerde drugshandel, druggerelateerd geweld en de verslavingsproblematiek. Het gaat om projecten die onze logistieke knooppunten weerbaarder maken, politie en Justitie middelen geven om daadkrachtiger op te treden tegen drugscriminelen, drugsverslaafden sneller van hun problematiek afhelpen en het beleid beter voeden met wetenschappelijke inzichten en data. Het diverse karakter van deze projecten toont aan dat we maatregelen nemen in alle geledingen van de samenleving”.

Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden: “Het is een moeilijke strijd, maar we schakelen met deze projecten opnieuw een versnelling hoger in onze strijd tegen drugs en de vele negatieve effecten ervan. De impact van de drugshandel op onze maatschappij, zowel op vlak van veiligheid, de ondermijning van onze economie, als op vlak van gezondheidszorg, is dermate groot dat doortastende maatregelen moesten worden genomen. Met de weerhouden projecten waarvoor de ministerraad vandaag haar toestemming gaf, zeten we in op een ketenaanpak. Dit is de te volgen weg, we moeten samenwerken en de strijd aangaan op alle fronten om de vele drugsproblematieken doortastend aan te pakken.”

Minister van Financiën Vincent Van Peteghem: “De Douane is een cruciale schakel in de strijd tegen druggerelateerd geweld. Onze douanemedewerkers nemen deze taak met veel verantwoordelijkheidszin op. De sterke toename aan vangsten en de voortdurende verandering in de werkwijze van criminele organisaties, zorgen ervoor dat we moeten schakelen om onze processen en veiligheidsprocedures op punt te houden. Om de veiligheid van onze medewerkers te garanderen, investeren we daarom in een gepantserd transportvoertuig en gepantserde begeleidingsvoertuigen om het vervoer van de inbeslaggenomen drugs in alle veiligheid te laten gebeuren.”

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke: “Het is belangrijk om naast het repressieve luik om dealers en het aanbod van illegale drugs aan te pakken, ook ruimte te maken voor de behandeling van druggebruikers zelf. Vaak zit de politie met de handen in het haar als ze steeds opnieuw dezelfde mensen van straat plukken. Met dit drugsfonds zetten we enkele pilootprojecten met als doel een nauwe samenwerking met politie en onze mobiele teams GGZ. Daarnaast hebben we ook aandacht voor de inzet van ervaringsdeskundigen en huisartsen in de behandeling van verslavingen. Ook Sciensano zal extra opdrachten krijgen om een betere monitoring te hebben op de verspreiding van illegale drugs in België en meer specifiek op festivals. ”

Nationaal Drugscommissaris Ine Van Wymersch: “Het Nationaal Drugscommissariaat (CNDC) verwelkomt het besluit van de Ministerraad om een “drugsfonds” op te richten. Deze beslissing, op het initiatief van het CNDC, heeft immers alles in zich om een gamechanger te worden in de strijd tegen de drugscriminaliteit. Verder zal het CNDC er alles aan doen om deze werkwijze te structureren en het in beslag genomen crimineel geld systematisch in te zetten in de strijd tegen de georganiseerde misdaad en voor de hulpverlening.”